Blockchain technologią przyszłości

Łańcuch bloków ma zastosowanie m.in. w dziedzinie własności intelektualnej. Uniemożliwia to edycję raz już wprowadzonych znaków towarowych i wzorów przemysłowych.

W ostatnich latach na rynku pojawiła się rewolucyjna technologia tzw. blockchain, która znajduje zastosowanie niemal w każdej gałęzi gospodarki i może mieć znaczący wpływ na rozwój i jej dalsze losy w ujęciu światowym. Czym zatem jest i jak działa blockchain?

Coraz częściej słyszymy słowo „blockchain”. Jednak mało kto wie, co tak naprawdę kryje się pod tym terminem. Aby zrozumieć technologię blockchain, najpierw musimy sobie przypomnieć, jak działa dzisiejszy świat i co jest podstawą funkcjonowania instytucji.

Zaufanie to podstawa

Obecny świat działa w oparciu o zaufanie, bez którego niemożliwe byłoby funkcjonowanie ludzkości. Każda interakcja człowieka z instytucją bądź człowieka z człowiekiem opiera się na zaufaniu, np. gdy pożyczamy pieniądze bądź je wpłacamy, jak i w momencie, gdy oddajemy dzieci pod opiekę wychowawców.

Czym jest owo zaufanie? W przypadku interakcji z instytucją jest to wiara w to, że nasza umowa, czyli transakcja, pozostanie stała i niezmienna (niezmieniona), zgodnie z treścią i czasem jej zawarcia. Na co dzień nie zastanawiamy się, w jaki sposób instytucja zapewni bezpieczeństwo naszej transakcji, jesteśmy bowiem przekonani, że zrobi to w sposób rzetelny. Jeżeli jednak spojrzymy na to głębiej, działające przedsiębiorstwo musi zapewnić nienaruszalność i wiarygodność milionom takich transakcji. Aby tego dokonać, wykorzystywane są ogromne zasoby przestrzeni zarówno dyskowych, jak i pokłady intelektualne ludzi zarządzających tymi danymi oraz regulacje prawne gwarantujące i zapewniające niezmienność i transparentność zawartych umów. Zatem bezsprzeczne jest, iż do sprawnego funkcjonowania prężnego przedsiębiorstwa potrzeba potężnych zasobów intelektualnych i finansowych.

Nadchodzą zmiany

Technologia blockchain rewolucjonizuje przedstawiony sposób działania przedsiębiorstw i w niedługim czasie może całkowicie zmienić funkcjonowanie światowej gospodarki.

Na pierwszy rzut oka to stwierdzenie może wydawać się przesadą, ale wiele składowych systemu może nagle przestać działać. Maszyny przechowujące dane mogą ulec awarii, ludzie pracujący w instytucjach mogą zostać skorumpowani. Co więcej, osoby zasiadające w rządach światowych mogą wywierać ogromny wpływ na funkcjonowanie np. systemów finansowych. Czy w obliczu tego nasze informacje, a zwłaszcza pieniądze, są bezpieczne? Dziś nie potrafimy precyzyjnie odpowiedzieć na to pytanie, ale w niedalekiej przyszłości sytuacja może się zmienić dzięki technologii blockchain.

Łańcuch bloków

Technologia blockchain (łańcuch bloków) jest to technologia służąca do magazynowania i dystrybucji informacji o transakcjach zawartych w sieci. Dane te są umieszczane w blokach danych. Gdy jeden blok się wypełni, tworzy się następny, a za nim następny, po nim jeszcze kolejny. Wypełnione bloki tworzą pewien rodzaj łańcucha, w którym przesyłane są informacje o różnych rodzajach danych, np. transakcjach handlowych, kryptowalutach, umowach itp. Tworzy się tzw. wspólny zbiór informacji w cyfrowej postaci, rozproszonych po sieci, w takich samych kopiach u każdego użytkownika blockchainu.

Z uwagi na decentralizację i rozproszenie informacji dane nie są przetrzymywane w jednym miejscu, ale są dzielone i autoryzowane przez wszystkich użytkowników przynależnych do tego łańcucha bloków. Dzięki swoim prostym założeniom, polegającym na zakładaniu bloków danych połączonych ze sobą w łańcuchy, niemożliwe jest utracenie tej informacji oraz nieautoryzowany dostęp i zmiana raz zapisanych już danych (aby złamać blockchain, potrzebna jest moc obliczeniowa szacowana na zasoby połowy internetu). Jednocześnie informacja nie ma jednego właściciela – niemożliwe jest więc wywieranie na niego jakichkolwiek presji polityczno-gospodarczych. To, co zostało dodane do blockchainu, już na zawsze w nim pozostanie.

Zdecentralizowana struktura

Blockchain znajduje zastosowanie w wielu gałęziach gospodarki. Łańcuch bloków ma zastosowanie również w dziedzinie własności intelektualnej.

W ostatnim czasie, w obszarze znaków towarowych i wzorów przemysłowych postanowiono wykorzystać technologię blockchain. Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) połączył się z TMview i DesignView za pośrednictwem łańcucha bloków, aby dostarczać dane w czasie rzeczywistym.

Zgodnie z ideą blockchainu, każdy urząd patentowy wykorzystujący przedstawione rozwiązanie dołącza do zdecentralizowanej struktury blockchainowej. Oznacza to całkowite uniknięcie centralnej bazy danych znaków towarowych oraz wzorów przemysłowych i zastąpienie jej zdecentralizowaną strukturą obsługiwaną za pomocą łańcucha bloków. Urząd, dodając znak towarowy, tworzy kolejny blok w łańcuchu. Po wykorzystaniu miejsca w danym bloku zostaje on poddany funkcji kryptograficznej 256-bitowej, po czym zostaje dodany do łańcucha bloków w następujący sposób: dodawany blok wskazuje na ten poprzedzający go, a każdy nowo dodany musi wskazywać na poprzedni. W momencie dodania nowego bloku ów dodany zostaje rozpropagowany do wszystkich użytkowników tworzących sieć.

Każda zmiana wprowadzona w danym bloku zmieniłaby wynik funkcji kryptograficznej (funkcji hash) i naruszyła strukturę istniejącego bloku, ponieważ następujące bloki wskazywałyby na poprzedni adres bloku. Tego typu zmiana naruszyłaby strukturę i nie byłaby autoryzowana poprzez użytkowników sieci. Dzięki temu niemożliwa jest edycja raz już wprowadzonych znaków towarowych i wzorów przemysłowych.

Użyta technologia blockchain umożliwia funkcjonowanie systemu przechowywującego i weryfikującego znaki towarowe bez jednego centralnego magazynu danych. Sieć uzyskuje szybkość, sprawność i niezawodność.

ZDANIEM AUTORA

Mateusz Prządka, prawnik, specjalista ds. patentowych Kancelaria patentowa AOMB Polska

Dzięki swojej niezawodności, łatwości oraz niewielkim kosztom obsługi technologia blockchain zastąpi konwencjonalne metody autoryzacji oraz bezpieczeństwa danych i otworzy nowe gałęzie gospodarki. Powoli widzimy już raczkującą branżę FinTechu (połączenie finansów z technologią). Do odkrycia pozostaje jeszcze mnóstwo nowych ciekawych zastosowań technologii blockchain – chociażby w pełni jawne, tanie i niepodważalne przeprowadzenie wyborów powszechnych, spisu ludności czy rozliczeń podatkowych.

Artykuł został opublikowany w serwisie rp.pl

Blockchain – przyszłość, którą dogoniliśmy

Zapewne każdy, kto choć trochę interesuje się ekonomią i nowymi technologiami, słyszał o technologii blockchain. Pojęcie to łączone jest przede wszystkim z kryptowalutami, takimi jak Bitcoin, Ethereum czy Litecoin. Jednak zastosowanie tej przełomowej technologii internetowej jest dużo szersze.

Blockchain, czyli co?

Technicznie blockchain to zdecentralizowany i rozproszony rejestr, bazujący na łańcuchu powiązanych ze sobą bloków danych, oparty na kryptografii. Ta dość trudna do zrozumienia definicja oddaje nieco poziom skomplikowania tej technologii. Jednak, aby korzystać z jej możliwości, wcale nie musisz wiedzieć, czym jest kryptografia krzywych eliptycznych czy architektura peer-to-peer. Wystarczy, że będziesz wiedział, że blockchain to pewien rodzaj platformy transakcyjnej w sieci. To taki wyższy i bardziej zaawansowany poziom Internetu. I, co jest bardzo istotne, transakcje w blockchain zapisane w łańcuchu bloków są nieodwracalne i zabezpieczone przed niepowołanym dostępem. Zapewne od razu zadajesz sobie pytanie: „Do czego jest mi to potrzebne?”. Odpowiedź może Cię zaskoczyć. Po pierwsze, blockchain to nie tylko technologia, na której opierają się kryptowaluty. Po drugie, jej wykorzystanie to nie kwestia przyszłości, to praktyczne zastosowanie w codziennym życiu. Co ciekawe, już zweryfikowane.

Zastosowanie technologii blockchain

Obecnie istnieje już wiele praktycznych zastosowań tej rewolucyjnej technologii. Oto tylko niektóre z nich.

Branża finansowa i ubezpieczeniowa

Branża finansowa, jako pierwsza rozpoznała potencjał blockchain. W 2009 r. powstał Bitcoin, czyli szczególny przypadek waluty wirtualnej zwanej kryptowalutą. Obecnie notowanych jest ponad 4000 kryptowalut na ponad 7500 giełdach. Sektorem naturalnie zainteresowanym technologią blockchain są banki. Jej zastosowanie może m.in. przyczynić się do obniżenia kosztów i zwiększenia wydajności transferów pieniężnych. Technologia blockchain może być także zastosowana w sektorze ubezpieczeń do rejestrowania i weryfikacji umów i roszczeń. Wyeliminuje to próby wyłudzeń, np. wielokrotne zgłoszenia dotyczące tego samego wypadku.

Branża energetyczna

Sektor energetyczny wykorzystuje rozwiązania technologii blockchain do realizacji transakcji handlu energią, w pomiarze, fakturowaniu i rozliczeniach, a także w obsłudze uprawnień do emisji oraz certyfikatów energii odnawialnej.

Transport towarów

Technologia blockchain ma zastosowanie do śledzenia trasy towarów oraz warunków, w jakich były przewożone. Umożliwia też szybszy przepływ dokumentów przewozowych. Zapisane wartości są niemodyfikowalne, co przy transparentności odczytu umożliwia weryfikację przez odbiorcę towaru oraz trasy, jaką przebył.

Sektor medyczny

Tu ogromne znaczenie ma ochrona danych osobowych, takich jak imię, nazwisko, wiek, płeć, ale także historia chorób czy szczepień. Blockchain pozwala przechowywać te dane, zapewnia ich bezpieczeństwo oraz umożliwia ich bezpośrednie dostarczenie do specjalistycznych urządzeń medycznych.

Ochrona praw autorskich

Technologia daje możliwość rejestracji informacji o autorze i dacie powstania dzieła, bez możliwości modyfikacji danych za pomocą unikalnego szyfru. Pozwala to na udowodnienie autorstwa np. utworu muzycznego. Zapewnia to twórcy dochodzenie swoich praw autorskich, w sytuacji, gdy zostają one naruszone.

Estonia już korzysta

Estonia, jako jeden z pierwszych krajów, zastosowała innowacyjną technologię w administracji państwowej. Wprowadzony został elektroniczny dowód tożsamości, oparty na infrastrukturze klucza publicznego. Uprościło to wszelkie operacje pomiędzy obywatelami a administracją państwową. Spowodowało integralność różnych baz danych, np. danych medycznych obywateli. Estończycy mogą głosować online z dowolnego miejsca, cyfrowo podpisywać dokumenty, bezpiecznie je wysyłać, składać deklaracje podatkowe, otrzymywać zwroty podatków, dostać recepty na leki od lekarza. Bardzo ważne jest to, że część tych rzeczy odbywa się, zabezpieczając rejestry przed niepowołanym dostępem za pomocą technologii blockchain.

Blockchain w naszych systemach prawnych - co przyniesie przyszłość?

Wprowadzenie

W ciągu ostatnich lat technologia blockchain była i nadal jest modnym tematem. Handel kryptowalutami, wydobywanie bitcoinów i niezbywalne tokeny (NFT) to znane terminy, które wywołują pokusę inwestowania dla rzekomo ogromnych zysków. Obok interesów finansowych pojawiają się jednak nowe pomysły na wykorzystanie technologii blockchain do tworzenia lepszych i wydajniejszych systemów prawnych.

Jak działa blockchain?

Zanim zaczniemy analizować możliwości, jakie daje blockchain, musimy najpierw przyjrzeć się podstawowej technologii, która się za nim kryje.

Przede wszystkim blockchain jest tym, czym mówi, czyli łańcuchem składającym się z "bloków". Każdy blok ma swój własny "odcisk palca". Składa się on ze znacznika czasu, indeksu, daty transakcji oraz "hasha" poprzedniego bloku. Hash jest cyfrową i kryptograficznie zakodowaną wartością, która jest ustalana dla każdego bloku. Wykorzystując hash swojego poprzednika, dwa bloki są ze sobą powiązane.

Gdy próbuje się manipulować informacjami jednego bloku, zmienia się także jego hash. Jednak wcześniejszy, niezmieniony hash stał się już częścią kolejnego bloku. W rezultacie nowy i stary hash zderzają się. W ten sposób blockchain zostaje przerwany, a manipulacja staje się oczywista. Dlatego przy próbie zmiany danych każdy kolejny hash musi być obliczany na nowo. Jest to tak skomplikowana procedura obliczeniowa, że znacznie przekracza możliwości dzisiejszych i przyszłych komputerów.

Ponadto baza danych blockchain jest zapisana w sposób zdecentralizowany, co oznacza, że jest zarządzana przez każdego użytkownika, a nie przez jedną jednostkę kontrolowaną przez stronę trzecią. W tzw. sieci Peer-2-Peer każdy użytkownik jest bezpośrednio połączony z innym użytkownikiem. Każdy komputer stanowi "węzeł" w sieci i każdy węzeł zachowuje kopię całego blockchaina. W ten sposób wspólnie kontrolują i sprawdzają, czy blockchain jest nienaruszony.

Podsumowując, aby manipulować informacją w blockchainie, należy przeliczyć wszystkie kolejne hashe i zmienić wszystkie kopie przechowywane we wszystkich węzłach. W przeciwieństwie do baz danych osób trzecich, blockchain uzyskuje swoje bezpieczeństwo dzięki wzajemnemu połączeniu i kontroli każdego węzła i bloku. Dlatego manipulowanie informacjami jest prawie niemożliwe.

Co jest możliwe, gdy blockchain zostanie wdrożony do systemów prawnych?

Dzięki bezpieczeństwu gwarantowanemu przez tę technologię pojawiają się nowe możliwości dla poszczególnych aspektów naszych systemów prawnych.

Tożsamość cyfrowa

Ciekawym pomysłem na wykorzystanie blockchaina jest "Cyfrowa tożsamość". Projekt związany z tą ideą, nazwany "Proof of Humanity", można opisać jako internetową książkę telefoniczną, do której ludzie mogą się wpisywać i dodawać swoje obywatelstwo, stopnie naukowe lub umiejętności. Każdy wpis uzyskuje swoją autentyczność dzięki potwierdzeniu wideo i osobie, która za niego ręczy. Ten "dowód" jest następnie dodawany do zdecentralizowanego rejestru na blockchainie. Profile mogą być również kwestionowane przez innych członków, jeśli uważają oni, że dany profil może być fałszywy. W ten sposób można wyeliminować fałszywe profile i zaatakować źródła dezinformacji.

Intrygujące w tym projekcie jest to, że można go zastosować w systemach głosowania. W ten sposób tylko zweryfikowane osoby mogłyby głosować raz, a pomyłki zostałyby zminimalizowane. Rzeczywiste zastosowanie w naszych wyborach powszechnych jest jeszcze odległe, ale firmy ciężko pracują nad stworzeniem odpowiedniego otoczenia, w którym wymienione cechy zostaną osiągnięte, a głosy pozostaną prywatne.[i]

Oprócz zastosowania w wyborach powszechnych, zasada ta mogłaby być wykorzystywana w wirtualnych zgromadzeniach akcjonariuszy, aby zapewnić, że głosujący są do tego upoważnieni. Mogłoby to wyeliminować konieczność korzystania z usług pośredników, a także zwiększyć przejrzystość i efektywność.[ii]

Rejestry cyfrowe

Można sobie wyobrazić zastosowanie rejestrów cyfrowych, które mogłyby zastąpić urzędy administracyjne. Być może będziemy świadkami końca analogowych ksiąg wieczystych (w Austrii: Grundbuch), jakie znamy. Administracją i kontrolą zajmowałby się blockchain. Również w tym przypadku fałszerstwo byłoby niemal niemożliwe, a konieczność dokonywania rejestracji przez osobę trzecią stałaby się zbędna.

Tokenizacja

Tokenizacja takich przedmiotów, jak części przedsiębiorstwa (token udziałowy), nieruchomości lub akcje (token papierów wartościowych) może uprościć towarzyszące im procesy. Tokenizacja oznacza zamianę danych wrażliwych (np. własności nieruchomości) na dane niewrażliwe, czyli token.[iii] Ułatwi to ogólne przenoszenie praw, a szczególnie obiecujące jest w przypadku dziedziczenia. Podczas gdy normalnie część spadku musi zostać wypłacona w konwencjonalny sposób, prawo własności można by podzielić na tokeny bezpieczeństwa, które następnie można by rozdzielić między spadkobierców. Tokeny działałyby jak certyfikaty w formie cyfrowej. Nawet urzędy skarbowe mogłyby otrzymać swój udział w formie tokenów przy pobieraniu podatku od przeniesienia własności nieruchomości. Ostateczna decyzja o likwidacji tokena lub zachowaniu go jako składnika majątku będzie należała do właściciela.

Ponadto tokeny mogłyby spełniać te same zadania, co papiery wartościowe i inne instrumenty finansowe.

Inteligentne kontrakty

Inną godną uwagi możliwością są "inteligentne kontrakty". Inteligentne kontrakty to kody, które są umieszczane w blockchainie i automatycznie realizują całość lub część umowy. Mogą one być dołączone do tradycyjnych umów tekstowych lub stanowić samą umowę.

Gdy strony wypełnią swoje zobowiązanie i dodadzą wymagany parametr do inteligentnego kontraktu, kod wykona inną akcję. Taką akcją może być np. transfer pieniędzy lub tokenów. Kod można również zmodyfikować w taki sposób, aby pobierał opłatę w przypadku opóźnionego lub niewystarczającego wykonania zobowiązania.[iv]

Inteligentne kontrakty będą mogły również automatycznie stosować warunki dzięki programowalnym komponentom za pośrednictwem sieci blockchain.

Gdzie jesteśmy teraz?

Choć to tylko kilka przykładów, które mogą zmienić nasze zawodowe życie codzienne, mogą to być również kroki w kierunku ujednolicenia różnych przepisów. Podczas gdy takie pomysły jak "inteligentne kontrakty" są już stosowane, a nawet wdrożono systemy głosowania sterowane za pomocą blockchaina (np. w stanie Kolorado), inne pomysły wydają się odległe. Wielu austriackich prawników może się zgodzić, że zniesienie "Grundbuchu" nie brzmi dobrze, biorąc pod uwagę jego obecność od pierwszego dnia studiów prawniczych. Co więcej, wciąż nierozwiązane pozostają kwestie prywatności blockchaina oraz bezpieczeństwa punktów dostępu (portfeli itp.). W końcu jednak technologia będzie się rozwijać coraz szybciej, więc to od ustawodawcy będzie zależało, kiedy i w jakim zakresie technologia blockchain zostanie formalnie wprowadzona do naszych systemów prawnych.

[i] Zobacz "Jak Blockchain może rozwiązać problem tożsamości cyfrowej". CZAS, Available at:

[ii] Zobacz "Akcjonariusze nie powinni dzielić się swoimi prawami głosu: Eliminacja głosowania przez pełnomocnika dzięki technologii Blockchain". Fordham Journal of Corporate & Financial Law, Available at:

[iii] Patrz "Fintech, technologia rozproszonej księgowości i gospodarka oparta na tokenach". Komisja Europejska, Available at:

[iv] Patrz sekcja "Wprowadzenie do inteligentnych kontraktów oraz ich potencjał i ograniczenia". Harvard Law School Forum on Corporate Governance, Available at: