Zastosowanie technologii blockchain w bankach

Podstawowym celem banków, jak i każdego podmiotu gospodarczego, jest dążenie do maksymalizacji zysku i efektywności, którą mierzy się relacje nakład-efekt. Efektywność może być rozumiana w sensie operacyjnym i strategicznym. Efektywność w rozumieniu operacyjnym to jest lepsze wykonywanie pracy przy wykorzystaniu tej samej technologii co konkurenci wykorzystują. Natomiast efektywność w sensie strategicznym jest poszukiwaniem nowych rozwiązań, które dadzą przewagę konkurencyjną w przyszłości. Technologia blockchain umożliwia zwiększanie efektywności pracy:

w wymiarze operacyjnym - poprzez szybsze przetwarzanie dokumentów cyfrowych i zmniejszenie liczby niezbędnych dokumentów w wersji papierowej),

- poprzez szybsze przetwarzanie dokumentów cyfrowych i zmniejszenie liczby niezbędnych dokumentów w wersji papierowej), w wymiarze strategicznym - wytwarzając do tej pory nie istniejących produktów finansowych).

Podstawowe korzyści wdrożenia technologii blockchain w ujęciu operacyjnym to szybkość opracowania danych, większa przejrzystość i bezpieczeństwo. Zalety te osiągnięte poprzez publiczny dostęp do rejestru, brak możliwości do wykasowania dokonanej operacji, co pozwala na identyfikowanie i blokowanie niepożądanej interwencji oraz zdecentralizowany system, który zmniejsza ryzyko błędu w danych.

Jedną z usług oferowanych przez banki jest zabezpieczenie operacji kupna-sprzedaży z zagranicy za pomocą akredytywy dokumentowej. Eksporter musi opisać w tej akredytywie szczególny opis sprzedawanego towaru i wysłać akredytywę bankowi importera, co będzie podstawą do zapłaty za towar. W taki sposób eksporter jest zabezpieczony przed ryzykiem niezapłacenia, a importer - przed ryzykiem wysłania zepsutego albo błędnego towaru.

Wadami tego rozwiązania jest potrzeba wymiany papierowych dokumentów, co stwarza ryzyko błędów i wydłuża proces, oraz duża liczba pośredników, co pobudza dodatkowe koszty. Wdrożenie blockchaina może eliminować te wady, zachowując jednocześnie podstawowe zalety akredytywy. Technologia Blockchain może przyjmować te akredytywy w wersji elektronicznej po czym automatycznie uwalniać środki do zapłaty. To zmniejszyłoby ponoszone koszty, obniżyłoby ryzyko błędów i zwiększyłoby szybkość dokonywania danej operacji. Razem z tym ta transakcja byłaby zapisana w bloku, którego nie da się zmienić albo usunąć, więc operacja byłaby bezpieczna.

Procedura zastosowania akredytywy dokumentowej w rozliczeniu tradycyjnym oraz przy wykorzystaniu technologii blockchain

Źródło: D. Zimoch, Wpływ technologii blockchain na efektywność banku, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" nr 281, 2016

Wdrożenie technologii blockchain niewątpliwie ma swoje zalety, natomiast też spotyka się z pewnymi barierami. Takimi jak:

Koszt wdrożenia tej technologii do systemu bankowego. To jest istotne, bo wartość wdrożenia jest liczona w milionach dolarów. Ale główny problem polega na tym, że nie da się dokładnie zbadać relacji nakłady-zysk.

To jest istotne, bo wartość wdrożenia jest liczona w milionach dolarów. Ale główny problem polega na tym, że nie da się dokładnie zbadać relacji nakłady-zysk. Wysoki koszt energetyczny wykorzystania technologii. Wypływa to z mocy obliczeniowej w pewnych typach technologii blockchain.

Wypływa to z mocy obliczeniowej w pewnych typach technologii blockchain. Uwarunkowania regulacyjne. Sukces technologii będzie zależał też od tego w jaki sposób będzie ona wpierana przez regulatorów.

Sukces technologii będzie zależał też od tego w jaki sposób będzie ona wpierana przez regulatorów. Adaptacja. Blockchain jest systemem, który łączy między sobą różne organizacje i zapewnia bezpieczeństwo ich współpracy. Cel ten będzie osiągnięty wtedy, kiedy technologia zdobędzie powszechne zaufanie i powszechnie będzie wykorzystywana.

Blockchain jest systemem, który łączy między sobą różne organizacje i zapewnia bezpieczeństwo ich współpracy. Cel ten będzie osiągnięty wtedy, kiedy technologia zdobędzie powszechne zaufanie i powszechnie będzie wykorzystywana. Kontrola sieci. Podmioty gospodarcze, takie jak banki, i szczególnie podmioty nadzorujące obawiają się wprowadzać wspólny system, bo boją się utraty kontroli i wykonania funkcji wyłącznie punktów przetwarzania informacji. Więc pytanie kontrolowania sieci pozostaje otwartym.

Mimo wszystkich wad i problemów, zalety wdrożenia Blockchain są mocniejsze. To jest propozycja nowego podejścia do przetwarzania, analizowania i przechowywania danych. Technologia ta ma ogromny potencjał i jej sukces zależy od eliminacji poszczególnych barier i promowania jej wśród odbiorców w celu zdobycia powszechnego zaufania.

Oleksandr Korniienko - Uczelnia Łazarskiego

Literatura

D. Zimoch, Wpływ technologii blockchain na efektywność banku, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" nr 281, 2016

Blockchain i jego wpływ na otoczenie

Blockchain jest przykładem rozproszonego rejestru operacji, które są przeprowadzane w danej sieci i do którego wgląd mają wszyscy użytkownicy tej sieci. Adam Ludwin, prezes w jednym z wywiadów wskazał, że unikalność blockchain polega na uwolnieniu sieci od jednostki centralnej, np. izba rozliczeniowa w sieci płatności.

Co to jest rozproszony rejestr?

Rejestr rozproszony oznacza, iż każdy uczestnik danej sieci ma w niego wgląd i może dodać operację, która musi następnie zostać zweryfikowana przez wszystkich pozostałych uczestników tej sieci. Rejestr tworzą bloki, które zawierają operacje przeprowadzane w tej sieci, znakowane czasem i w ten sposób następuje ich uwierzytelnienie. Każdy blok zawiera końcówkę poprzedniego bloku, pozwalając w ten sposób na połączenie ich w łańcuch (ang. block – blok, chain – łańcuch). Każdy blockchain tworzą dwie grupy uczestników:

operatorów rejestru, a więc stron, które przeprowadziły między sobą operację (np. strony zawierające umowę kupna – sprzedaży nieruchomości);

sieci uczestników, tzw. peer-to-peer, a więc wszystkich użytkowników danej sieci blockchain, którzy zaświadczają o autentyczności operacji. (np. obie strony zawierające umowę, notariusz, urząd miasta itd.).

Analizując wpływ technologii blockchain na ekonomię można zaobserwować pewne elementy które można przedstawić na przykładzie efektywności banków. Uznaje się, że jednym z podstawowych założeń strategicznych banków staje się dążenie do maksymalizacji efektywności, którą należy rozumieć jako relacja nakład-efekt. Możliwość szybkiego przystosowania się do zmian to obecnie jedna z miar zdolności organizacji do realizacji strategii, a także urzeczywistniania celów, a efektywność to narzędzie pomiaru skuteczności i sprawności działania. Technologia blockchain pozwala realizować korzyści zarówno efektywności operacyjnej, jak np. redukcja ilości wymaganych oraz przetwarzanych dokumentów papierowych, jak i strategicznych, takich jak zdobycie przewagi konkurencyjnej czy stworzenie nowych, dziś nieistniejących produktów i usług. Ze względu na ten potencjał Ludwin uważa, iż blockchain to nie technologia, ale strategia. Korzyści, które wiążą się z wdrożeniem blockchain, wynikające bezpośrednio z właściwości tej technologii, to przede wszystkim:

wyeliminowanie pośredników i zmniejszenie fragmentyzacji procesów;

zwiększona przejrzystość;

większe bezpieczeństwo;

innowacyjność;

rozproszona sieć likwiduje potrzebę powielania dokumentów rachunkowych, a tym samym eliminuje ryzyko podwójnych zaksięgowań;

szybsze procesowanie oznacza także niższe ryzyko dla płynności systemu finansowego, a także niższe wymagania dotyczące kapitału gwarancyjnego.

Należy zauważyć, iż wdrożenie technologii blockchain generuje wiele zalet, ale również spotyka się z pewnymi barierami. Do takowych można zaliczyć:

Koszty związane z wdrożeniem tej technologii do systemu bankowego – takie zmiany wymuszają na bankach duże nakłady. Główny problemem staje się niemożność określenia dokładnej relacji nakłady-zysk.

Wysoki koszt energetyczny wykorzystania technologii – wynika to z wysokiej mocy obliczeniowej w pewnych typach technologii blockchain.

Uwarunkowania regulacyjne - sukces technologii będzie uzależnia się od tego, w jaki sposób będzie ona wpierana przez regulatorów.

Adaptacja - blockchain to system, który łączy między sobą różne organizacji i zapewnia bezpieczeństwo ich współpracy. Cel ten będzie osiągnięty wtedy, kiedy technologia zdobędzie powszechne zaufanie i powszechnie będzie wykorzystywana.

Kontrola sieci - podmioty gospodarcze, takie jak np. banki, obawiają się wprowadzać wspólny system, gdyż może to doprowadzić do utraty kontroli i wykonania funkcji wyłącznie punktów przetwarzania informacji.

Regulacje prawne

Problemem wydaje się być potrzeba uregulowania kwestii korzystania z blockchain w polskim prawie. Systemy prawne w krótkim czasie muszą odpowiedzieć na wyzwania, które niesie technologia łańcucha bloków. Za wielce prawdopodobne uznaje się to, że w pierwszej kolejności konieczność ta dotknie regulacji rynków finansowych. Współcześnie technologie, które zbliżone do blockchaina rozważane są przez banki i inne instytucje finansowe jako alternatywne rozwiązania dla istniejących systemów rozliczeniowych. Natomiast banki centralne jako krajowi regulatorzy rynku finansowego stają przed wyzwaniami, które wiążą się z emisją cyfrowych walut oraz cyfrowych jednostek udziałowych opartych na technologii łańcucha bloków.

Przyjęcie tego typu technologii przez duże instytucje finansowe może zostać niezauważone przez konsumentów, którzy w dalszym ciągu będą się rozliczać w znany im sposób – poszerzeniu ulegnie jedynie możliwość korzystania z narzędzi, które opierają się na technologiach cyfrowych. Specyfika technologii łańcucha bloków sprawia jednak, iż nawet w takim scenariuszu znacznej modyfikacji muszą ulec mechanizmy ochrony konsumentów. Wpisana w technologię łańcucha bloków decentralizacja utrudnia bowiem stwierdzenie, kto z uczestników danej transakcji jest odpowiedzialny za jakieś niepowodzenie lub błędy.

Przykłady dziedzin prawa, które będą wymagały zmian w związku z rozwojem technologii łańcucha bloków, można mnożyć. Być może jednak niemożliwe będzie dokonywanie poszczególnych zmian bez reformy systemu prawa jako całości. Zastosowania blockchaina odnoszą się bowiem do najbardziej fundamentalnych instytucji prawnych, takich jak umowy (smart contracts) czy osób prawnych (koncepcja Decentralized Autonomous Organisations). Na gruncie obowiązujących przepisów takie rozwiązania są bowiem bardzo trudne do wprowadzenia.

Sposoby uregulowania bitcoin w prawie różnią się w zależności od kraju. W USA podejście do problematyki bitcoina oraz technologii blockchain pod kątem prawa jest zróżnicowane. Warunkowane jest to strukturą federalną tego państwa. Należy jednak zaznaczyć, że Federalna jednostka Internal Revenue Service, która zajmuje się kwestiami podatkowymi, traktuje bitcoin, jak przedmiot prawa własności w rozumieniu lokalnych przepisów. Na ten moment za najbardziej rozbudowaną oraz obowiązującą w Stanach Zjednoczonych regulację związaną z rynkiem bitcoin uznać należy „BitLicense”, która obowiązuje w stanie Nowy Jork. W regulacji tej został określony katalog podmiotów (Virtual Currency Business Activity), których działalność wymaga uzyskania zgody (Bitlicense). Aby otrzymać ten dokument wnioskodawca musi spełniać dość restrykcyjne warunki (np. dostosować się do przepisów związanych z przeciwdziałaniem praniu brudnych pieniędzy). O tym, że ustalone warunki są bardzo surowe może zaświadczać fakt, iż od momentu wejścia w życie regulacji, na bazie jej przepisów wydane zostały zaledwie dwie zgody na prowadzenie działalności związanej z kryptowalutami.

Japonia to przykład kraju, który był szczególnie mocno doświadczony w kontekście problematyki bitcoina. To tutaj w 2014 r. nastąpiło zamknięcie platformy wymiany kryptowalut Mt.Gox i zainicjowano postępowanie upadłościowe spółki, która tą platformą zarządzała. Sprawa „MtGoxa” stanowiła asumpt do prac nad zmianami w prawie. Obecnie kontrolę nad spółkami zarządzającymi platformami wymiany kryptowalut sprawuje japoński organ nadzoru finansowego. Warto zauważyć, iż istnieją miejsca, w których lokalne prawo zezwala na regulowanie zobowiązań podatkowych za pośrednictwem bitcoinów. Taka sytuacja ma miejsce w szwajcarskim mieście Zug. Miasto to określa się mianem Doliny Krypto z racji tego, że działa tam duża liczba firm blockchainowych.

W odniesieniu do polskiego prawa eksperci są zgodni, że nie ma w tym momencie potrzeby podejmowania prac nad założeniami odrębnego aktu prawnego poświęconego, który byłby poświęcony blockchainowi lub walutom cyfrowym. Tego typu potrzeby mogą wystąpić natomiast w przyszłości. Jednakże dostrzega się potrzebę dostosowania wybranych gałęzi prawa – w szczególności prawa podatkowego, tak by usunąć wątpliwości, które utrudniają w sposób istotny prowadzenia działalności gospodarczej.

Uważa się, że nowelizacja prawa podatkowego powinna zmierzać w kierunku ujednolicenia kwalifikacji walut cyfrowych dla celów podatkowych. W ocenie badaczy przedmiotu w kwestii związanej z podatkiem od towarów i usług osiągnięcie wyżej wskazanego celu wydaje się możliwe poprzez wydanie interpretacji ogólnej uwzględniającej wyrok TSUE z 22 października 2015 roku. W odniesieniu do pozostałych rodzajów podatków powinno się podjąć jak najszybsze działania o charakterze legislacyjnym – niepewność w tej kwestii jest szczególnie dotkliwa z punktu widzenia zakładania w Polsce startupów fin-tech oraz prowadzenia działalności gospodarczej.

Kanon Dobrych Praktyk - w Polsce

Swego czasu został opracowany "Kanon Dobrych Praktyk" w ramach funkcjonowania rynku blockchain w Polsce. Jak podkreślali autorzy tego dokumentu był to wyraz troski o jakość rynku kryptowalut w Polsce. Uwzględnianie przyjętych w tym dokumencie standardów nie miało charakteru obowiązkowego, każdy miał prawo indywidualnego podejście do tej materii. Głównym celem Kanonu staje się podniesienie stopnia wiarygodności uczestników rynku walut cyfrowych w Polsce. Wskazówki zaproponowane w Kanonie mają charakter standardu minimalnego, który może i powinien być rozszerzony przez uczestników rynku. Ze względu na ograniczony charakter tej pracy niemożliwym jest przedstawienie wszystkich rekomendacji zespołu autorskiego, dlatego też postanowiono skupić się wyłącznie na kanonie związanym z statusem przedsiębiorcy. Autorzy sugerują by przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w branży technologii blockchain oraz walut cyfrowych działali jako spółka prawa handlowego. W przypadku działania w formie spółki handlowego zaleca się również zwiększenie nakładów na bezpieczeństwo. Spowodowane jest to tym, że w takich spółkach odpowiedzialność odszkodowawcza jest ograniczona. W dalszej części kanonu można przeczytać o tym, że za dominującą przyjmuje się zasadę bezpieczeństwa powierzonych środków przed krótkoterminowym zyskiem podmiotu. Konsekwentne powiększanie przez Adresatów Kanonu poziomu kapitału zapasowego i przeznaczenia zgromadzonych środków na wszechstronne zabezpieczenie środków klientów jest uważane za dobrą tendencję umacniającą wysoki stopień wiarygodności. W kontekście kooperacji z otoczeniem biznesowym ważne znaczenie ma weryfikowanie wiarygodności swoich klientów i kontrahentów. Adresaci Kanonu z dystansem i ostrożnością odnoszą się do klientów i kontrahentów, których wiarygodność odbiega od oczekiwanego standardu, jako wniosek z badania przeprowadzonego na podstawie dostępnych metod oceny.

Dawid Pawulski

D. Zimnoch, Wpływ technologii blockchain na efektywność banku, "Zeszyty Naukowe UE w Katowicach" nr 281/2016, s. 222.

Ibidem.

Ibidem, s. 227.

Ibidem.

J. Czarnecki, Blockchain a prawo, w: Nowe technologie, nr 6/2015, s. 10.

Ibidem.

O. Korninienko, Zastosowanie technologii blockchain w bankach, http://www.lazarski.pl/pl/wydzialy-i-jednostki/instytuty/wydzial-ekonomii-i-zarzadzania/centrum-technologii-blockchain/zastosowanie-technologii-blockchain-w-bankach/ (14.06.2017).

K. Zacharzewski, K. Piech (red.), Przegląd polskiego prawa w kontekście zastosowania technologii rozproszonych rejestrów oraz walut cyfrowych, Ministerstwo Cyfryzacji, Warszawa 2017, s. 10.

Ibidem.

Ibidem, s. 11.

K. Zacharzewski, K. Piech, L. Wilczyński (red.), Kanon dobrych praktyk podmiotów rynku krypto walutowego w Polsce, Ministerstwo Cyfryzacji, Warszawa 2017, s. 4.

Czy technologia blockchain może mieć zastosowanie w przemyśle modowym?

Nowe technologie wywierają coraz większy wpływ na różne gałęzie przemysłu. Przykładem tego zjawiska jest rosnąca popularność technologii blockchain w przemyśle modowym, który podobnie jak wiele innych sektorów handlu detalicznego poszukuje nowoczesnych i zrównoważonych rozwiązań.

Walka z podróbkami, śledzenie towarów oraz możliwość dostępu do informacji o procesie produkcji, to tylko niektóre z korzyści płynących z zastosowania tzw. łańcucha bloków. W poniższym artykule postaramy się wyjaśnić, czym jest tytułowy blockchain, jak może być wykorzystywany w branży fashion oraz jaki wykazuje potencjał do zrewolucjonizowania przemysłu modowego.

CZYM JEST BLOCKCHAIN?

Najbardziej rozpoznawalnymi przykładami zastosowania technologii blockchain są Bitcoin i inne kryptowaluty. Blockchain to jednak znacznie więcej. To niezwykle ciekawa technologia, znajdująca uznanie w wielu branżach: od usług prawniczych, przez służbę zdrowia, handel, a nawet administrację publiczną. Śledząc rozwój nowych technologii na świecie, należy spodziewać się, iż blockchain będzie wywierał coraz większy wpływ na gospodarki państw.

Technologia blockchain pozwala na tworzenie innowacyjnego i transparentnego biznesu. Używając jej, producent wychodzi naprzeciw potrzebom współczesnego, coraz bardziej świadomego i wymagającego konsumenta. O potencjale tej technologii doskonale wiedzą potentaci sektora fashion tacy jak Louis Vuitton czy H&M, będący pionierami we wdrażaniu jej do swoich działalności.

Blockchain jest technologią służącą do gromadzenia danych, którą obrazowo można przyrównać do księgi. W przeciwieństwie jednak do tradycyjnej księgi, nie można z niego „wyrwać kartki”, a zapisane dane zostają w nim na zawsze i nie można ich usunąć. Tym wyróżnia się on na tle wszelkich innych sposobów gromadzenia informacji o produktach. Takie rozwiązanie jest bowiem gwarantem transparentności, która z kolei wzbudza zaufanie. Korzysta więc na nim zarówno producent jak i konsument.

Blockchain jest bazą danych w uproszeniu określaną łańcuchem bloków. Poprzez łańcuch bloków rozumiemy umieszczoną w publicznej bazie danych informację cyfrową. Ta cyfrowa, zdecentralizowana baza bloków o charakterze peer-to-peer (bez komputerów centralnych), zawiera szczegółowe, chronologicznie uporządkowane i niezmienialne informacje związane z daną transakcją. Przykładowe dane, jakie możemy w niej znaleźć to m.in. kwoty, daty czy weryfikowani specjalnymi, cyfrowymi podpisami uczestnicy transakcji.

Blockchain składa się z połączonych ze sobą bloków zawierających informacje. Nowe bloki, czyli „ogniwa” są kolejno dołączane do już istniejącego łańcucha, gdy zostaje przeprowadzona transakcja. W ten sposób powstaje niezmieniana historię wszelkich aktywności związanych z danym produktem.

JAK DZIAŁA BLOCKCHAIN?

Blockchain możemy zdefiniować jako funkcjonalna technologia służąca do zbierania danych. Oprócz swojego głównego przeznaczenia, jakim jest rejestrowanie informacji, łańcuch bloków oferuje wiele innych użytecznych funkcji. Możliwości pierwotnej, najbardziej znanej odsłony technologii blockchain, czyli Bitcoina zostały ograniczone do przesyłania kryptowalut Bitcoin. Istnieją również takie blockchainy, za pomocą których można przesyłać dane, tworzyć oprogramowanie, a nawet takie, którymi można się posłużyć do zawierania umów (tzw. smart kontrakty). Najczęściej stosowaną formą wpisywania danych do blockchaina są tzw. tokeny, czyli kryptowaluty, za pomocą których przesyła się informacje i wywołuje określone funkcje.

Istnieją dwa rodzaje blockchaina: otwarty, do którego dostęp ma każdy ze swojego komputera i który nie jest nadzorowany oraz zamknięty, zależny od administratora. Chcąc zastosować omawianą technologię, najpierw należy więc zastanowić się, do czego ma ona służyć, a następnie wybrać odsłonę blockchaina, o funkcjonalności najbardziej odpowiadającej określonym potrzebom. Przykładowo, jeżeli technologia ma posłużyć za list przewozowy, należy znaleźć blockchain pozwalający na wgranie takich danych, jakie znajdowałyby się w liście przewozowym. W ten sposób blockchaina zaczęła używać np. firma przewozowa Alibaba.

Blockchainy można również stworzyć od podstaw i tak właśnie zaczynały one powstawać. Dzisiaj coraz mniej podmiotów decyduje się na tworzenie własnej technologii i korzysta z tych ogólnodostępnych, których jest coraz więcej.

CO BLOCKCHAIN MA WSPÓLNEGO Z MODĄ?

Przykładami branż, w których technologia blockchain znajduje zastosowanie, są m.in. sektor bankowy, sektor opieki zdrowotnej, transport czy nieruchomości. Łańcuch bloków może zostać wykorzystany nawet w celu przeprowadzenia wyborów. Działalności, w których blockchain z powodzeniem może być używany, jest naprawdę wiele. W poniższym artykule skupimy się jednak na wykorzystaniu go w sektorze modowym.

BLOCKCHAIN ODPOWIEDZIĄ NA POTRZEBY WSPÓŁCZESNEGO KONSUMENTA

Branża modowa słusznie uchodzi za wysoce nieekologiczną i często również nieetyczną. Świadomość ekologiczna społeczeństwa na świecie stale rośnie. Zwiększa się tym samym pragnienie dbałości o środowisko przy jednoczesnej chęci posiadania dóbr o wysokiej jakości. Wszystko to sprawia, że konsument XXI-wieku jest coraz bardziej wymagający. Kupujący chce i ma prawo wiedzieć gdzie i w jaki sposób powstał produkt, skąd pochodzą materiały wykorzystane do jego stworzenia, jak wyglądały warunki zatrudnienia w fabryce, w której powstawał oraz jaki wpływ na środowisko wywarła produkcja.

W XXI wieku moda to już nie tylko trendy i design, ale w równiej mierze ekologia i zrównoważony rozwój. Coraz większe grono konsumentów przywiązuje szczególną uwagę do przejrzystości marki oraz autentyczności oferowanych produktów. Możliwość dostępu do wiedzy i klarownej informacji o składzie, a także procesie produkcji stanowią czynniki, którymi kupujący kierują się podczas zakupów. Wszystkie te potrzeby, które cechują współczesnego konsumenta, mogą z powodzeniem zostać zaspokojone przez technologię blockchain. Narzędzie to umożliwia firmom przechowywanie oraz przekazywanie informacji o historii produktu z zachowaniem pełnej transparentności.

Zapewnienie dostępu do klarownej oraz wiarygodnej wiedzy o składzie i pochodzeniu materiałów użytych do produkcji wzbudza zaufanie i poczucie bezpieczeństwa, w konsekwencji pomagając budować relację z konsumentem, który w przeświadczeniu zainwestowania pieniędzy w produkty wiarygodnie spełniające jego oczekiwania, będzie bardziej skłonny zaufać danej marce ponownie. Na takim rozwiązaniu zyskują obie strony transakcji.

WYKORZYSTANIE TECHNOLOGII BLOCKCHAIN W PRZEMYŚLE MODOWYM

INTELIGENTNE ETYKIETY

Zastosowanie technologii blockchain to gwarancja wglądu w pełną historię operacji związanych z daną transakcją z uwzględnieniem dat, w których działania z nią związane miały miejsce. Każda nowa podjęta akcja jak np. zmiana posiadacza czy właściciela produktu zostanie w tym cyfrowym rejestrze odnotowana.

Technologię łańcucha bloków, poprzez wykorzystanie inteligentnych etykiet wdrożyła w 2017 r. do swojej działalności projektantka Martine Jarlaard we współpracy z aplikacją Provenance. Owocem współpracy była aplikacja mobilna odczytująca blockchain ze znaczników NFC, wszytych przez projektantkę w metki produkowanych przez siebie ubrań. Po przyłożeniu takiego znacznika do czytnika NFC w telefonie, aplikacja odczytując numer identyfikacyjny produktu, była w stanie odczytać również informacje na jego temat zgromadzone w bazie danych.

Użytkownik aplikacji zyskiwał tym samym dostęp do całej historii produkcji danej rzeczy, od użytych do jej stworzenia surowców, przez miejsca, w których znajdowała się podczas transportu, aż do finalnego produktu na sklepowej półce. Skanując inteligentną etykietę, kupujący może również otrzymać szczegółowe informacje dot. użytkowania danej rzeczy, co sprawdza się w sytuacji odcięcia fizycznej metki, na której były opisane np. instrukcje prania odzieży.

LOGISTYKA

Blockchain może służyć jako elektroniczny list przewozowy. Za pomocą takiego nośnika, możliwe jest śledzenie całej trasy dostawy towaru od dostawcy do kupującego. Ponadto, nośnik ten można sprawdzić z każdego miejsca na świecie i nie on ulega zniszczeniu. Takie rozwiązanie, jest w stanie zastąpić tradycyjny system CRM, czyli międzynarodowy system zarządzający listami przewozowymi. Co więcej, nowa technologia ma nad starą przewagę. System CRM narażony jest bowiem na włamania, dokonywanie zmian lub usuwanie danych. Raz umieszczone na otwartym blockchainie informacje zostają w nim i nie da się ich usunąć.

Przykładem podmiotu, który wykorzystał blockchain jako list przewozowy jest związana ze znanym, chińskim serwisem sprzedażowym AliExpress firma przewozowa Alibaba. Dzięki takiemu rozwiązaniu, zarząd Alibaby, jej pracownicy jak i podwykonawcy są w stanie w sieci monitorować ruch transportu produktów oraz ich ilość w obiegu, ale nie mogą wprowadzać w danym rejestrze modyfikacji. Na tej samej zasadzie blockchain wykorzystują duże marki odzieżowe, które w ten sposób są w stanie monitorować cały proces dostawy produktu. Niektóre marki na tyle poważnie traktują zasadę transparentności swojej działalności, że przedstawiają zwierze, z którego wełny została wykonana odzież, zapewniając w ten sposób konsumenta o ekologicznym podejściu do produkcji. Wersję pilotażową śledzenia produktów za pomocą blockchaina wdrożyła również marka Vechain we współpracy z H&M.

ZWALCZANIE PODRÓBEK

Technologia blockchain może okazać się niezwykle skuteczna w wykrywaniu podrobionych produktów. Problemem podróbek, które coraz lepiej naśladują oryginale produkty, najbardziej dotknięci są producenci dóbr luksusowych tacy jak projektanci mody. Cierpi na tym nie tylko sam producent, ale również, często nieświadomy konsument. Uwierzytelnienie produktu za pomocą łańcucha bloków zapewnia ochronę zarówno marki jak i kupującego. Z takiego rozwiązania skorzystali LVMH (francuski koncern Louis Vuitton), Microsoft i Consensys tworząc platformę Aurora, pomagającą branży luksusowej w monitorowaniu i śledzeniu produktów.

Grupa LVMH stosuje technologię blockchain w prawie 60 swoich markach i ma w planach rozszerzanie funkcjonalności łańcucha bloków o ochronę własności intelektualnej oraz zapobieganie oszustwom reklamowym. W ślad za francuskim producentem poszło wiele innych luksusowych marek, nadając swoim produktom dowody autentyczności, pozwalające na ich szybką identyfikację. W ten sposób branża modowa może promować i weryfikować etyczną produkcję, jednocześnie udowadniając jej zrównoważony charakter.

Uwierzytelnianie za pomocą blockchaina wykorzystuje się również w branży kamieni szlachetnych. Wprowadziła je przeznaczona dla branży diamentowej platforma Tracr (por. Poprzez użycie blockchaina, platforma pozwala identyfikować autentyczność naturalnych diamentów poprzez nadawanie im indywidualnych numerów. Zarejestrowany diament, opatrzony takim cyfrowym numerem można zidentyfikować, sprawdzając jego pochodzenie oraz związane z nim transakcje.

KRYPTOWALUTY W E-COMMERCE (PŁATNOŚĆ KRYPTOWALUTĄ)

Kryptowaluty wzbudzają wiele kluczowych dla pewności obrotu gospodarczego z wykorzystaniem takich aktywów pytań, w szczególności co do ich natury prawnej oraz związanych z nimi kwestii podatkowych. Płatności kryptowalutą w sklepach internetowych nie są jeszcze w Polsce zjawiskiem powszechnym. Istnieją jednak podmioty, które oferują takie usługi obywatelom naszego kraju. Przykładem firmy działającej na terenie Polski, która zajmuje się procesowaniem płatności i kryptowalutami jest InPay S. A. oraz BitBay, które umożliwiają one płatności kryptowalutami.

TOKENY UŻYTKOWE

Z blockchaina mogą korzystać również platformy internetowe, posługując się tokenami użytkowymi (utility tokenami), czyli tokenami cechującymi się jakąś użytecznością. Tokeny płatnicze mogą wówczas zostać wykorzystane jako punkty lojalnościowe. Zamiast tradycyjnych punktów lojalnościowych, używa się tokenów, a te, pozostają zapisane w łańcuchu bloków. Przestaje więc istnieć obawa o np. zgubienie karty lojalnościowej. Sklep internetowy, zamiast posługiwać się rozwiązaniami e-commerce, może wdrożyć do swojej działalności technologię blockchain i wykorzystywać tokeny – stokenizować swój biznes. Na tej samej zasadzie blockchain może posłużyć jako system płatności na platformie internetowej. Zamiast płacenia tradycyjną walutą, płatność odbywa się poprzez tokeny.

ZALETY I WADY TECHNOLOGII BLOCKCHAIN

Zastosowanie technologii „łańcucha bloków” w przemyśle modowym ma wiele zalet. Podsumujmy najważniejsze z nich:

sprostanie potrzebom współczesnego konsumenta

zapewnienie dostępu do autentycznej wiedzy o produkcie

niezmienialność

stabilność

możliwość śledzenia całego przebiegu produkcji

zapewnienie transparentności i przejrzystości marki

uwierzytelnienie produktu

ułatwienie budowania zaufania do producenta oraz przywiązania do marki

ochrona marki i konsumenta przed podróbkami

szerokie zastosowanie w logistyce

globalność

Zdecentralizowany charakter sieci blockchain nie jest jednak pozbawiony wad. W zestawieniu z tradycyjną, scentralizowaną bazą danych, ma ona ograniczoną wydajność, a do odpowiedniego działania wymaga o wiele większych pokładów pamięci. Brak możliwości modyfikacji danych, będący z jednej strony ogromną zaletą blockchaina, może stanowić w pewnych sytuacjach wadę.

PROBLEMY PRAWNE I PODSUMOWANIE

Blockchain jest nową, szybko rozwijającą się technologią. Wpływ na jej stosowanie wywierają obowiązujące regulacje. Tych jednak, zarówno na świecie jak i w Polsce jest wciąż zbyt mało. Niezliczone możliwości zastosowania blockchaina sprawiają, że aspekty prawne poszczególnych rozwiązań z nim związanych wymagają indywidualnego podejścia. Zastosowanie technologii w przemyśle modowym generuje zupełnie inne dylematy niż np. w sektorze bankowym. Blockchain to technologia globalna, co często wymaga sprawnego poruszania się pomiędzy odmiennymi regulacjami prawnymi państw.

Łańcuch bloków wzbudza kontrowersje na gruncie RODO. Dane przechowywane w blockchainie, będącym bazą zdecentralizowaną, są bowiem przetwarzane równolegle w wielu miejscach. Najbardziej problematyczną pod względem uregulowania prawnego jest kwestia opodatkowania kryptowalut. Pierwszym krajem, który wprowadził regulacje prawne dotyczące technologii finansowej była Malta, będąca pod tym względem zdecydowanym liderem wśród państw członkowskich Unii Europejskiej. Wśród państw Europejskich na rozwój FinTech nastawione są Estonia, Litwa oraz Białoruś.

Polska nie zalicza się jeszcze do najbardziej zaawansowanych w dziedzinie FinTech krajów, a regulacje obowiązujące obecnie w polskim porządku prawnym nie są wystarczające i utrudniają wdrożenie technologii blockchain zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym. Rokiem przełomowym dla naszego państwa był rok 2017, kiedy to zaczęły w Polsce powstawać małe instytucje wdrażające płatności oparte na blockchainie. Rok później wprowadzone zostały w Polsce regulacje podatkowe dot. kryptowalut, choć nie są one wystarczająco precyzyjne.

Technologia blockchain istnieje już od ponad dziesięciu lat. Mimo to wciąż jest w wielu państwach nowością, a posługiwanie się nią nie jest dostatecznie uregulowane prawnie. Biorąc pod uwagę funkcjonalność łańcucha bloków oraz mnogość zastosowań w wielu branżach, w tym w przemyśle modowym, należy się spodziewać rozwoju omawianej technologii oraz regulacji z nią związanych w najbliższej przyszłości.

Blockchain stanowi wyzwanie zarówno dla stanowiących jak i dla praktykujących prawo. Wymaga nowych rozwiązań prawnych, nowych umiejętności wśród prawników oraz współpracy środowisk prawniczych i informatycznych w zakresie tworzenia i stosowania prawa. Na rynku fashion, efektywne włączenie blockchaina do swoich działalności z pewnością będzie zadaniem łatwiejszym dla konglomeratów luksusowych, dysponujących środkami do zainwestowania w nową technologię. Zdecydowanie trudniej będzie zrobić to markom mniejszym.

Przyszłość pokaże, czy technologia łańcucha bloków zrewolucjonizuje branżę modową na poziomie globalnym.

Hanna Czupajło

Specjalista ds. nowych technologii

Kancelaria Prawna RPMS

MASZ PYTANIA LUB POTRZEBUJESZ POMOCY?

SPRAWDŹ NASZE USŁUGI OBEJMUJĄCE TECHNOLOGIE FINANSOWE LUB DAJ NAM ZNAĆ POPRZEZ FORMULARZ KONTAKTOWY

Kancelaria Prawna RPMS